Yıldırım Yakalama Ucu Modelleri ve Kullanım Yerleri

Yıldırım yakalama ucu sistemleri yıldırımdan korunma sistemlerini tasarladığımız temel ürün grubudur. Aktif paratoner başlıklarından farklı bir koruma sistemi kurmamızı sağlayan pasif yakalama uçları IEC 62305 Standartı ışığında koruma açısı oluşturma yöntemi ve yuvarlanan küre metodu gibi yöntemlerle yıldırımdan korunma sistemi tasarlamamızı sağlarlar. IEC 62305 Standartı ışığında kuracağımız yıldırımdan korunma sisteminin ana işlevini sağlayan yıldırım yakalama uçları boy, kesit, meterial gibi özelliklerle proje çeşidine göre özellikler göstermektedir.

50cm ile 10 metre aralığında geniş bir yelpaze sunan pasif yakalama ucu sistemleri yakalama ucu sabitleme, taban, iletken bağlantı elemanlarıyla bir set olarak işlev görmektedir. Ayrıca yakalama uçları temel olarak izoleli ve izolesiz olmak üzere 2 ayrı gruba ayrılabilmektedir. Bir yıldırım yakalama ucu için en önemli testler 100ka yıldırım testine sahip olması ve rüzgar dayanım yükleri testine sahip olmasıdır.

Koruma Açısı Tasarımı

Yıldırım darbesi şiddeti ve elektriksel yükü yakalama ucuna herhangi bir zarar vermemeli, olası güçlü rüzgarlarda yıldırım yakalama ucu zarar görmemelidir. Bu nedenle 100ka ve 200km/h Rüzgar hızı dayanımı bir yakalama ucu sistemi için olmazsa olmaz testlerdir.

(IEC 62305 Standartı kapsamında örnek koruma açısı hesaplama çizelgesi)

Ayrıca izoleli yakalama uçlarının fiberglass kısımlarının sıcak bölgelerde erimemesi, olası yıldırımın ısı etkisinden etkilenmeyecek şekilde tasarlanması oldukça önemlidir. Yıldırım yakalama ucu yıldırımdan korunma sistemi tasarlayan bir mühendis için en önemli enstrümandır ve sanatını doğru yapabilmesi için tüm ürün grubuna hakim olması oldukça önemlidir.

Franklin Çubuğu Tarihteki İlk Yakalama Ucu

Tarihte ilk pasif yıldırım yakalama ucu Benjamin Franklin tarafından kullanılmış ve test edilmiştir. Bundan dolayı yakalama uçları Franklin Çubuğu  olarak da adlandırılmaktadır.

Benjamin Franklin, 1749’da, çalışmaları sonunda elektrik akımı ile yıldırım boşalması arasındaki benzerliği söylediği çalışmalar yapmıştır

Benjamin Franklin (1706-1790)

Benjamin Franklin, 1760’ta Philadelphia’da Mr. West binasına yıldırım çarparken etkinliğini kanıtladığı “yıldırım çubuğu (bugün Franklin çubuğu veya yakalama ucu olarak söylenen koruma elemanı)” ile bir yıldırımdan koruma sistemi tasarlamıştır.

Tabi ki Benjamin Franklinden günümüze kadar teknoloji ilerlemiş tasarımlar profesyonelleşmiş olsa da yıldırımın mantığı ve elektriksel bir olay olduğu gerçeği değişmemiştir. Günümüzde de gelişen malzeme teknolojisiyle oldukça başarılı ürünlerle yıldırımlarla savaş devam etmektedir.

Yılkomer olarak Gromtor markalı yıldırım yakalama uçlarını tasarımlarımızda kullanmaktayız. Darbe testi, antikorozif özellikler,20 yıl ürün korozyon garantisi, rüzgar hızı testleri, izolesiz ve izoleli sistem seçenekleriyle oldukça kaliteli bir ürün grubuna sahibiz ve son 10 yıldır kurduğumuz tüm sistemler ilk günkü gibi işlevlerini devam ettirmekte tesisler %100 olarak yıldırım darbelerine karşı güvenle korunmaktadır. Şimdi sizlere pasif yakalama ucu sistemlerimizi genel olarak tanıtalım;

İzoleli Yıldırım Yakalama Ucu Sistemleri

Yıldırım darbesini izole etmek, yıldırım darbesini tesisle hiç muhatap etmeden doğrudan güvenle toprağa ulaştırmak Yılkomer olarak tercih ettiğimiz ve önerdiğimiz en doğru sistemdir. İzoleli yakalama uçları özellikle metal gövdeli yapılarda, exproof sistemlerde, insan yoğunluklu tesislerde, yangın riski olan tesislerde tercih edilmesi gereken yakalama ucu sistemleridir. Ancak 200ka ve 28000celcius değerleri düşünüldüğünde izoleli yıldırım yakalama ucu her sistem için en ideal çözüm olarak karşımıza çıkmaktadır.

İzoleli yakalama uçları izoleli yıldırım iniş iletkeni sistemi ile bir bütündür ve darbeyi güvenle toprağa ulaştırmak adına izoleli yıldırım iniş iletkeni sistemiyle entegre çalışırlar.  İzoleli iletken izoleli yakalama ucunun içerisine girmektedir. Ve en tepedeki noktaya adapte olmalıdır.

İzoleli yakalama uçlarının gövdesi fiber glass atlamalıdır. Yıldırım darbesi yakalama ucuna isabet ettikten sonra gövde fiberglass olduğundan dolayı darbe ilerleyemeyecektir ve içerideki izoleli yakalama ucuna geçecektir. İzoleli iletken ise 150ka yıldırım yalıtımı ile darbeyi güvenle toprağa ulaştıracaktır.

Alüminyım Yakalama Ucu Sistemleri

IEC 62305 standartı kapsamında Almgsi alaşımlı antikorozif meteryallerden oluşan yakalama uçları kullanımı uygundur. Alüminyum yakalama uçları 20mm ve 16mm kesitlerinde 1 metrede 4,5 metreye kadar farklı boylarda üretilebilmektedir. Genellikle incelen bir yapıda olan yakalama uçları en uç kısmı 10mm çapa kadar düşebilmektedir. Alüminyum yakalama uçları beton temeller üzerinde çatı üzerinde rahatlıkla kullanılabilmektedir.

Yakalama uçlarını beton bir taban üzerinde sabitleyeceğimiz düz bir zemin yok ise özel tabanlar kullanarak da sabitlememiz mümkündür. Yakalama uçlarının alternatif olarak yandan duvara montaj edilebilmesi mümkündür.

Tripod Sistemi Yıldırım Yakalama Ucu Sistemleri

Yıldırım yakalama uçlarının boyu ne kadar artarsa koruma alanı aynı oranda genişlemektedir. Yıldırımı daha yukarıda yakalamak ve daha geniş çaplı koruma sahası sağlamak adına uzun yakalama uçlarının kullanımı oldukça yaygındır. 4 metre üzeri izolesiz yakalama uçları genellikle tripod ayaklar üzerinde dizayn edilmektedir. Ülkemizde tripod sistemler ağırlıklı güneş santrallerinin korunmasında kullanılmakla birlikte 8 metrelik yakalama uçları bu alanda oldukça popülerdir. Uzun yakalama uçlarıyla genellikle Yuvarlanan Küre Metoduna göre yıldırımdan korunma tasarımı sağlanmaktadır. Yılkomer Yuvarlanan Küre Metodu içeriğinden bu sistemin nasıl tasarlandığına blog sayfamızdan ulaşabilirsiniz.

Paslanmaz çelik yapıda olan tripod sistemlerimiz 200km/h rüzgar testleri,20 yıl korozyon garantisi ile konusundaki en profesyonel ürün olarak dikkat çekmektedir. Yılkomer olarak uygulama ve raporlama çalışmalarını bizzat sağladığımız sistemlerle tesisinizi yıldırım darbelerine karşı güvenle koruma altına alabilirsiniz.

Bakır Yakalama Uçları

Ülkemizde standart projelerde genellikle 60cm- 80cm uzunluklarında bakır yakalama uçları kullanılmaktadır. Ancak bu kadar kısa yakalama uçlarıyla açıkçası doğru bir koruma alanı sağlamak, yuvarlanan küre metoduna uymak yada geniş bir koruma açısı pek mümkün değildir. Biraz ezbere kurulan sistemlerde yüksek maliyetiyle dikkat çeken bakır yakalama uçları kullanımı doğru bir koruma yöntemi sunmamaktadır. Alışkanlık olarak nitelendirdiğimiz ürünler yerine yeni ve doğru tasarımlarla aynı bütçelerde çok daha etkili sistemlerin kullanılması mümkündür.

Kiremit Tipi Yakalama Ucu Sistemleri

Kiremit ve çatı özelliklerine göre kolayca montaj edilebilen aparatlarıyla hafif yakalama uçları özellikle Avrupa’da çok yoğun olarak kullanılmaktadır. En basit bir tek katlı yapıda bile bu yakalama uçlarının kullanımı yaygındır. Bizim ülkemizde en basit yapıda bile aktif paratoner kullanımı daha yaygındır. Aktif paratonerlere nazaran bu tarz yakalama uçları ile koruma tasarımı yapılması daha güvenilir olacaktır.

Krom Kaplı Pirinç Yakalama Uçları

Yine ülkemizde yaygın olarak kullanılan kısa yakalama uçlarından olan krom kaplı pirinç yakalama uçları 16mm ve 20mm aralığında 1500metreye kadar tekil olarak kullanılabilmektedir.

Yılkomer olarak IEC 62305 Standartları ışığında tesislerinize yönelik keşif ve projelendirme sonrası pasif izoleli yakalama uçlarıyla yıldırımdan korunma sistemlerinizi kurmaktayız. Doğru ürün ve mühendislik ilkesi ile sizlere en güvenli çözümleri sunmaktayız. Artan yıldırım riskine karşı doğru koruma önlemleri için Yılkomer teknik ekibiyle info@yilkomer.com adresinden temasa geçebilirsiniz.

Unutmayın Yılkomer ‘Değerlerinizi Korur!’