Topraklama Çeşitleri

Elektrik tesislerinde aktif olmayan bölümleri, sıfır iletkenleri ve bunlara bağlı bölümlerin, bir elektrot yardımı ile toprakla iletkenin bir şekilde birleştirilmesine TOPRAKLAMA denilmektedir. Farklı özgül dirençlere sahip toprak katmanlarında elde edilmek istenen direnç değerine ve istenen topraklamanın fonksiyonuna  göre kullanılacak elektrotların sayılarının ve şeklinin hesaplanarak toprakla iletken bir halde temas ettirerek istenen toprak geçiş direnç değerini elde etmektir.

İlginizi Çekebilir: Topraklama Ölçümü

TOPRAK ÖZGÜL DİRENÇ ÖLÇÜMÜ

03 Aralık 2003 tarihli Elektrik İç Tesisleri Proje Hazırlama Yönetmeliği’nin 10/c-5.i.1 maddesi projelere başlamadan önce toprak özdirencinin belirlenmesini şart koşmuştur.

Toprak özdirenç ölçümünde Wenner, Schlumberger, dipol-dipol, tek elektrot-dipol, yarım Wenner ve yarım Schlumberger gibi çeşitli klasik yöntemleri kullanmak mümkündür. Yukarıda adı geçen tüm geleneksel yöntemler, 4 adet ölçüm kazığının bir doğru boyunca değişik aralıklarla toprağa çakılması ile uygulanırlar.

Yıldırımdan Korunma Merkezi uzman mühendis ve uygulama kadrosu topraklama konusunda  projelendirme, uygulama, ölçüm ve malzeme tedarik desteği sağlamaktadır.

Küçük aralıklarla yapılan ölçümlerde özel geliştirilmiş ölçüm cihazlarından yararlanılırken, büyük aralıklarla yapılan ölçümlerde ise voltmetre-ampermetre yöntemi kullanılır. Elektrik yöntemlerde yer yüzünde toprağa çakılan iki paslanmaz metal-çelik elektrod aracılığı ile yer içine elektrik akımı gönderilir. Yeryüzündeki diğer iki noktada yerleştirilen iki elektrod yardımı ile de yer içinde oluşan gerilim farkı ölçülür. Bazı toprak tiplerinin ölçümlerini aşağıdaki tabloda görebilirsiniz.

Bir tesiste, herhangi bir cihaz veya motor arızalanıyor ve bunu diğer motor veya cihazların arızalanması takip ediyor ve sistemde okunan gerilimde de herhangi bir anormalliğe rastlanmıyor, arızaların kaynağı bulunamıyor ise,
Tesis içerisindeki METAL DONATILARA dokunulduğunda çarpılma meydana geliyorsa,

Tesiste toprak arıza vardır diyebiliriz ve gerekli önlemlerin acil olarak alınması gerekmektedir.

TOPRAKLAMA ÇEŞİTLERİ

Koruma Topraklaması

İnsanları tehlikeli dokunma ve adım gerilimlerine karşı korumak için işletme araçlarının aktif olmayan kısımlarının topraklanmasıdır.Koruma topraklaması, alçak gerilim tesislerinde temas gerilimine karşı korunma yöntemlerinden biridir.

İşletme Topraklaması

İşletme akım devresinin, tesisin normal işletilmesi için topraklanmasıdır. Alçak gerilim şebekelerinde, transformatörlerin sıfır noktalarının , doğru akım tesislerinde bir kutbun veya orta iletkenin topraklanması ile yapılır. Böylece sistemde, toprağa karşı oluşacak gerilimin belirli değerleri aşmamasına çalışılır.

Fonksiyon Topraklaması

Bir iletişim tesisinin veya bir işletme elemanının istenen fonksiyonu yerine getirmesi için yapılan topraklamadır. Yıldırımın etkilerine karşı koruma, raylı sistem topraklaması, zayıf akım cihazlarının topraklanması fonksiyon topraklamasına birer örnektir.

Temel Topraklaması

Temel topraklaması, potansiyel dengelemesinin etkisini arttırır. Yönetmelik  kuralları yerine getirildiği takdirde, temel topraklaması kuvvetli akım tesislerinde ve yıldırıma karşı koruma tesislerinde topraklayıcı olarak uygundur.

Bu topraklama, yapı bağlantı kutusunun arkasındaki elektrik tesisinin veya buna eşdeğer bir tesisin ana bölümüdür.

Temel topraklayıcı, her tarafı betonla kaplanacak şekilde düzenlenmelidir. Çelik şerit topraklayıcı kullanıldığında, bu şerit dik olarak yerleştirilmelidir.

Temel topraklayıcı,  dilatasyon derzlerinin olduğu yerlerde kesilmelidir. Son noktalar temelin dışına çıkarılmalı ve yeterince esnek bağlantı yapılmalıdır. Bağlantı yerleri her zaman kontrol edilebilir olmalıdır. Temel topraklaması için en küçük kesiti 30 mm x 3,5 mm olan çelik şerit veya en küçük çapı 10 mm olan yuvarlak çelik kullanılmalıdır. Çelik, çinko kaplı olabilir veya olmayabilir. Bağlantı filizleri çinko kaplı çelikten yapılmış olmalıdır. Bağlantı kısımları korozyona dayanıklı çelikten olmalıdır.