Parafudrlarla İlgili Acımasız Gerçekler

Parafudr iç yıldırımlık sistemleri yıldırım ve aşırı gerilimden korunmanın temelini oluştururlar. Ancak ne yazık ki ülkemizde yıldırımdan korunma paratoner sistemlerine indirgenmiş olup, aşırı gerilim darbelerine korunma ise çoğunlukla bilinmemektedir. Oysaki PLC, otomasyon vb sistemlerin zarar görme nedenlerinin yaklaşık %80i aşırı gerilim darbelerinden ötürü kaynaklanmaktadır. Bu nedenle parafudr sistemlerini doğru anlamak ve uygulamak sistemlerimizin sağlığı açısından büyük önem taşıyor.

Bir aşırı gerilim darbesi ile panonuz tamamen yanabilir. Fotoğraf Adana’da bir RES’de çekilmiştir.

1-Up Koruma Seviyesi Parafudr Seçiminde Çok Önemlidir

IEC 60634 standartlarına göre ana dağıtım panolarında Up koruma seviyesi 2.5 kV max, elektromekanik ekipmanların korunmasında 2.5 kV, elektronik bazlı ekipmanların korunmasında ise 1.5 kV Up değeri sağlanması gerekir. Her durumda Up seviyesi ne kadar düşükse koruma o kadar daha iyi yapılmış anlamına gelmektedir. Dolasıyla bir tesiste ekipmanlarımızı korumak istiyorsak kademeli koruma gerçekleştirmek zorundayız.

İlginizi Çekebilir: Parafudr Parametreleri

2-Üç Fazlı Sistemlerde Parafudrun Çalışma Geriliminin Seçilmesi

Tip1 ve Tip 2 parafudrlar sisteme paralel bağlanır. Dolasıyla parafudrun anma gerilimi aktif iletkenler olan faz ve nötr ile toprak iletkeni arasında ölçülen değerdir. Bu nedenle IT şebekeler hariç Uc değeri 255 V değeri parafudrlar seçilmesi yeterlidir. IT şebekelerde ise bu değer fazlar arası değer olacaktır. Bu durumda biz Uc değeri 440 V olan parafudrlar seçilmesini öneriyoruz.

Örnek parafudr montaj şeması

3-Iimp ve In Değerlerinin Seçilmesi

Iimp değeri Tip 1 parafudrlar için tanımlanır. IEC 60364-5-534 standartına göre bu değer en az 12.5 kA seçilmelidir. Ancak EN-62305-1 standartında belirlenmiş olanan risk analizine göre bu durum değişebilir. Önerdiğimiz değerler ise Maksimum risk olan yerlerde 50 kA, yükse risk ve kötü topraklamanın olduğu yerlerde ise 25 kA’dir.

In değeri yine parafudrun kullanıldığı bölgenin risk analizine bağlı bir değerdir. Standartlara göre minimum 5 kA seçilir. Ancak riskin yüksek olduğu bölgelerde bu değer artar. Parafudrun In değerinin artması ömrünü de arttıran önemli bir etkendir. Orta ve yüksek riskli bölgelerde 10-20 kA, yüksek riskli bölgelerde 20 kA üzeri seçilmesi doğru olacaktır.

İlginizi Çekebilir: Parafudr Paratoner Farkı

4-Parafudrlar Arası Koordinasyon

Parafudrlarn maksimum seviyede koruma yapabilmesi için koordineli olarak çalışmalıdır. Kademeli koruma ve koordinasyon hem hassas koruma sağlar hem de verimli bir koruma sağlar.

5-Parafudrlar Her Darbe Aldığında Değiştirilmez

Parafudr teknolojilerinin temeli varistör teknolojisidir. Bu sistemler genelde kartuşludur ve yoğun bir darbe aldığında bu kartuş değiştirilmek zorunda kalınabilir. RAYCAP tarafından geliştirilen VG teknolojili parafudrlar ise hem varistör hem de gas ve spark gap teknolojisinin birleştirilmesidir. Bu parafudrlar gelen darbelerle devre dışı kalmazlar. Bu nedenle rüzgar türbini, GSM kulesi, izole yerlerde bu teknolojinin kullanılmasını öneriyoruz.