İş Güvenliği Yıldırım ve Aşırı Gerilim Koruma

Fabrika ve tesislerin iş güvenliği uzmanları tesisin yıldırım kaynaklı yangına maruz kalması,yıldırım darbesi sonucu oluşan ani aşırı gerilimden insanların elektriksel anlamda etkilenmesi, panolara yönelen darbenin ark oluşturarak yangın çıkarması ve tüm tesiste bulunan elektriksel sistem ve makinaların yanmasından sorumludurlar. Bu nedenle tesiste sık yaşanabilecek tüm bu olumsuz durumlara karşı önlem almaları gerekmektedir. Maalesef ülkemizde iş güvenliği uzmanları bu konuda teknik anlamda kendilerini geliştiremiyorlar ve yıldırımdan korunmayı sadece paratoner sistemi olarak algılıyorlar. Paratoner tesisatı da çoğu tesiste hatalı ve yanlış kuruluyor. Oysa ki bu konuda ülkemizde kabul edilen ve uluslararası arena da da açık ve net olan IEC 62305 standartında tüm detaylar belirtilmiştir.Bir tesiste yıldırımdan korunma ve topraklama konusu iş güvenliği kapsamında değerlendirildiğinde dört temel sistem mutlaka detaylı olarak kurulmalıdır. Bu dört sistem temel olarak iç yıldırımlık sistem, dış yıldırımlık sistemi,topraklama ve eşpotansiyeldir.

Yıldırım ve aşırı gerilimden korunma bir bütünme halinde gerçekleşmelidir.

Dış yıldırımlık sistemi ilgili standarta faraday kafesi olarak tanımlanmaktadır. İç yıldırımlık pano ve cihaz önü koruma üniteleri zorunludur, bu sistemlern diğer adı alçak gerilim parafudr sistemlerdir. Ayrıca tesiste iyi bir topraklamanın yanında direnç eşitliği yani eşpotansiyel sistem tasarlanmalıdır. Eşpotansiyel sistemde sorun var ise darbelerin tesisin bir noktasından diğer noktasına ani olarak akması sonucu cihazların yanmasını engellemek adına aşırı gerilim koruma modüllerinin kullanılması yangın ve cihazların zarar görmesi adına oldukça önemlidir. 2015 yılında iş güvenliği uzmanlı sınavında çıkan bir soru;

Aşağıdakilerden hangisi Benzin İstasyonlarının Yıldırımdan Korunması için kullanılır? Şeklindeydi.

Fakat soru şıklarında hem paratoner hem de parafudr yer almaktaydı. Soru bize göre hatalıdır. Çünkü paratoner dış yıldırımlık sistemi olarak görev yapmaktadır, yıldırıma karşı otomasyon sistemi, aydınlatma gibi sistemlerin korunması ve panolarda yangının önlenmesi için ise ag parafudr kullanımı zorunludur. Fakat sınav sorusunda bile bu soru hatalı olarak soruluyorsa ülkemizde iş güvenliği adına uzmanı olduğumuz yıldırımdan korunma sistemlerinde de büyük bir sorun olduğu açıktır. Bir örnek vermemiz gerekirse yanıcı ve patlayıcı tesislerde çıplak iletkenin s mesafesi kuralı göz önünde bulundurulmadan inmesi ve eşpotansiyele alınmaması büyük bir sorundur. Ayrıca bu tesiste ana pano ,tali pano ve cihaz önlerinde ani aşırı gerilim koruyucu modülleri yok ise oluşabilecek bir darbese 25 nanosaniye içerisinde 100 kiloamperlik bir darbe tesiste büyük sorunlara yol açabilir. Yıldırım darbesi 28000 celcius sıcaklığa kadar çıkabilmekte ve tutuşturucu özelliklere sahiptir bu nedele ezbere heryere paratoner sistemi dikmek yerine tesisin özelliğine ve elektriksel yapısına göre IEC 62305 Standartı kapsamında mutlaka  bir tasarım yapılmalı ve panolara yine tesisin  elektriksel özelliklerine göre ag parafudr sistemi kurulmalıdır. Blog içerisinde önceki tarihli yazılarımızda tüm bu sistemlerin detaylı açıklaması bulunmaktadır. Ayrıca konu ile ilgili olarak Yıldırımdan Korunma Merkezi ekibinden destek ve keşif talep edebilirsiniz.

Ücretsiz Teknik Keşif ve destek talebinde bulunabilirsiniz.