Gökdelenlerin Yıldırımdan Korunması

Yüksek yapılar, gökdelenler bulundukları alanlarda yıldırım darbesine maruz kalma olasılığı en yüksek olan yapılardır. Bu yapıların risk analizi yapılırken mutlaka IEC normlarına uygun bir hesaplama yapılmalı ve koruma önlemleri en üst düzeyde alınmalıdır. Yüksek yapılarda yapılan en büyük yanlış yıldırım darbesinin dik olarak sadece çatı üzerine geleceğinin hesap edilmesidir. Oysa ki yıldırım taşıyan Kümülüs bulutları çoğu zaman yapılardan daha alt seviyede durmakta ve yıldırım darbeleri binalara yan yüzeylerden vurabilmektedir. Bu da çok ciddi hasarlara ,yangın riskine,insan ölümlerine ve cihazların devre dışı kalmasına neden olmaktadır. Kuleleri yıldırımdan koruma sistemi tasarlarken çatı üzeri ekipmanları korurken, yancıl darbelere karşı yan yüzeyleri ve kulenin en alt kısımlarını da koruma alanına alacak bir dizayn yapmamız gerekmektedir. Yılkomer olarak IEC 62305 standartını takip edip mühendislik çalışmalarımızı bu yönde gerçekleştirdiğimiz için Paratoner sistemlerini Yüksek yapılarda önermiyoruz. Pasif yakalama uçları ile yuvarlanan küre metodu –mesh metodu ve koruma açısı oluşturma yöntemler en doğru olan çözümlerdir. Gökdelenleri yıldırım darbesine karşı koruma oldukça zordur ve üzerinde Helikopter pisti bulunuyorsa bu durum daha da zorlaşabilir bu yazımızda da bu tip durumlar için bir çözüm önerisi sunmak istedik.

Çatısı üzerinde Helikopter Pisti Bulunan Gökdelenlerin Yıldırımdan Korunması için Çözümler

Gökdelenlerin korunmasında IEC 62305 standartı kapsamında öncelikli olarak binanın tamamında mükemmel bir eş potansiyel sağlanmalıdır.Dış cephe kaplamaları ,metal yüzeyler,yardımcı tesisler gibi metal alanlar eş potansiyele alınmış olmalıdır.Gökdelen korumasında öncelikli olarak yan yüzeylerin korunmasını sağlamalıyız. Standartımız gereği 60 metreyi aşan yapılarda yan yüzeylerin %20 sinde mesh metodu yapılarak iniş sistemine entegrasyon sağlanmalıdır. Böylece yandan gelecek olan darbelerin önüne geçmiş olacağız.

pasif uç

Yan yüzeylerde Mesh Metodu yanında yan yüzeylerde koruma açısı oluşturacak şekilde yakalama uçları çıkışı da yapabiliriz. Çatı üzerine geldiğimizde mesh metodunu tüm zeminde uygulamaya devam etmemiz gerekmektedir. Tüm temel yüzeyde iletkenler olası darbeye karşı meshe alınmalıdır.Mesh sisteminin çıplak iletkenleri yapının en sivri noktalarında çıplak olarak dolanmalıdır. Helikopterin ineceği noktada beton altında olabilir. Ek olarak Mesh metonunda mantar yakalama ucu başlığı ya da uzun açılı yakalama ucu başlıkları kullanabiliriz. Uzun yakalama ucu başlıkları kullanmamız gökdelenin en alt seviyesinde de koruma alanı oluşturmamız için doğru bir yöntem olacaktır. Ancak Helikopter iniş ve kalkışında engel teşkil edeceği endişesi doğal olarak bulunmaktadır. Bunun önlenmesi için çok hafif AlMGSİ alaşımında oluşan yaylı yada eğilebilir yakalama uçları bulunmaktadır. Bu yakalama ucu sistemleri çok hafif olmasının yanında kendilerine en ufak bir temasta hacıyatmaz mantığıyla yatabilmektedir .Çatı üzerinde birçok yerde eşpotansiyel bara bırakılmalı ve çatı üzerinde dönen mesh metodu ile irtibatlandırılmalıdır. Ayrıca helikopter iniş noktasına yakın bir yüzeyde de yine ringe bağlı eşpotansiyel bara konumlandırılmalıdır. Helikopter pist üzerindeyken kendisi doğal bir kafes özelliği gösterir ve darbeyi alsa dahi gövdeden aşağı indirir.İşte bu noktada olası patlamalara karşı bu darbenin deşarjı için helikopter eşpotansiyel bara üzerinden topraklanmalı eşpotansiyele alınmalıdır.

Sivri uçlar yıldırım ve aşırı gerilime karşı korunmalıdır.

Çatı üzeri ve yan yüzeyleri koruma altına aldıktan sonra gelelim en önemli noktaya İNİŞ SİSTEMİ. Genellikle yapılan uygulamalar temelden gelen temel topraklanmasına direk bağlantının yapılmasıdır. Eski teknolojilerde doğru fakat risk içeren bir uygulamadır.Koşul olarak temel ile çatı üzerinde topraklama değerlerinde 0,2 ohm direnç farklılığı koşulu vardır ki çoğu binada bu sağlanamaktadır. Ayrıca beton içerisine gömülen birçok ek yapılarak çatıya çıkılan galvanizlerin doğru bağlantısından nasıl emin olabiliriz? Tüm darbeyi binaya verdiğimizde demir donatı üzerinde 100 kA in dolaşması çokta mantıklı görünmüyor. Bu nedenle İzoleli Yıldırım İniş İletkenleri ile birkaç kol üzerinden darbeyi toprağa deşarj etmek en sağlıklı çözümdür. İniş sistemi de temel topraklanmasına ring hat üzerinden spark gap sönümleyicilerle bağlanmalıdır.

Gelelim konunun en önemli adımına. Çatı üzeri elektriksel donanımlar,otomasyon sistemler,HVAC sistemi, CCTV sistemi, daire girişleri, kat panoları,bina giriş panoları ve Ana Trafolarda Alçak Gerilim Parafudr Sistemi mutlaka kullanılmalıdır. Kademeli koruma esasına göre Tip 1,Tip 2,Tip 3 kademesi Up seviyesi kademeli düşürülerek Kule Elektriksel Sistemine adapte edilmelidir.Bu konuda SAFETEC teknolojili ürünler kullanılmalıdır. Yılkomer olarak Iskra-Raycap teknolojisini önermekteyiz.Tüm ürünler IEC 61643-11 Standartı kapsamında test edilmiş olmalıdır.

Yıldırımdan korunma merkezi olarak yüksek yapıların yıldırımdan korunması konusunda projelendirme, uygulama,risk analizi, ürün tedariği ve raporlama hizmet sunmaktayız. Detaylar için iletişime geçebilirsiniz.