Aşırı Gerilimlere Karşı Hassas 7 Cihaz

Aşırı gerilim ve yıldırım darbeleri tesisleri için en tehlikeli olgulardan biri. Sigorta şirketlerine göre elektriksel hasarların birinci nedeni yıldırım darbeleri ya da iç aşırı gerilimler. Gel gelelim bazı cihazlar bu darbelere karşı daha dayanıksız ve sıklıkla darbe nedeniyle yanıyorlar. Bu nedenle bu cihazların öncelikli olarak ve kademeli bir şekilde bu darbelerden korunması gerekiyor. Bu cihazları incelersek;

1-CCTV ve Kameralar

Bir darbe sonucu sahada sıklıkla arızalanan ve yanan cihazların başında CCTV ve kamera sistemleri geliyor. Kullanım alanın da oldukça yaygın olduğunu düşünürsek bu sistemleri öncelikle koruma altına almalıyız. Kamera veya CCTVler öncelikle sisteminin enerji aldığı panoya  B+C sınıfı ürünler yerleştirilerek koruma yapılmalıdır. Daha sonra kamera yanında bulunan son kutuya D sınıfı ürünlerle koruma gerçekleştirmeliyiz. CAT ya da BNC girişlerine uygun koruma ürününü seçilip, seri bağlantı yapılarak ürünler kademeli olarak korunur.

Bir tesisteki CCTV-kamera sisteminin yıldırım ve aşırı gerilimden korunması

2-Otomasyon ve PLC Sistemleri

Düşük gerilim ve akımla çalışan cihazlar aşırı gerilim darbelerine karşı her zaman daha hassas olmuştur. Bu sistemler genelde 12-14 V arası çalışır ve seçilecek koruma ürünleri Up seviyesi en düşük olacak şekilde seçilmelidir. Zayıf Akım Parafudrları öncelikli olarak sistemin sürekli gerilimi doğrultusunda seçilmelidir. Sürekli gerilim değeri burada referans noktamızdır. Zayıf akım parafudrlarında ikinci seçim kriteri DC ya da AC özelliktir, gerilimin sinusoidal karakteristiği ürün seçimini direk etkilemektedir.

Hassas sistemlerin korunmasında kullanılan klemens tipi parafudrlar

3-LED Sistemler ve Sürücüleri

Şehir şebekesinde meydana gelen anahtarlama, harmonik, enerji iletim hattına yıldırım düşmesi vb. LED sistemlere zarar verebilir. Özellikle LED sistemlerinin sürücü kısımları çok hassastır ve koruma altına alınmalıdır. Aşağıdaki videomuzdan bir LED Aydınlatma Sisteminin nasıl korunduğunu görebilirsiniz.

4- Sunucular

Bilgi işlem merkezleri bir diğer aşırı gerilim darbelerine karşı hassas sistemlerdir. Daha da önemlisi bu sistemler genellikle 7/24 çalışmak zorundadır. IEC 61643 ve IEC 62305 standartları kapsamında bilgi-işlem merkezleri kademeli koruma prensibine göre koruma altına alınmalıdır. Temel olarak ana enerji giriş panoları ve  tali panolar ömürsüz teknolojili B+C sınıfı parafudrlar ile kademeli koruma prensibine göre koruma altına alınmalıdırlar. Yine UPS sistemleri parafudrlarla korunmalıdır.

5-Telekom Hatları

Telekom hatları oldukça dağınık ve yaygın bir yapıdadır. Bu nedenle aşırı gerilim darbelerine karşı hassastır. Bu darbeleri önüne geçebilmek için telekom hattı koruma parafudrları tesis girişlerine konulmalıdır.  Yılkomer olarak D sınıfı parafudr olan gazlı ve spark gap sönümleme tekniklerini kullanan 10’lu ve tekli krone tipi korumaların kullanılmasını öneriyoruz. Bir diğer önemli husussa giriş hatlarına oturtulan krone tipi ag parafudrlara toprak hattı çekilmeli ve bu hattın eş potansiyel sistem entegrasyonu kontrol edilmeli ve sağlanmalıdır.

Telekom hatları 10lu krone koruma ile yıldırım ve aşırı gerilime karşı korunmalıdır.

6-Redresörler

Redresör kartları aşırı gerilim darbeleri karşısında nanosaniyeler mertebesinde devre dışı kalmaktadır. Bu nedenle hem Redresörün AC ve DC kısımları koruma altına alınmalıdır. Özellikle kartın enerji girişinde sağlanan hassas koruma redresör sonrası sistemlerinde korunmasını sağlamaktadır. Yıldırımdan Korunma Merkezi olarak önerimiz;  B+C sınıfı ürünler AC kısımda, DC alanda da hassas koruma yapan Tip 2+3 ürünler kullanılarak redresörlerin koruma altına alınmasıdır.

7-Inverterlar

Inverterlar güneş enerjisi santrallerinin kalbi durumundadır ve yüksek risk seviyesinde bulunan yerlerde kullanılırlar. Nitekim inverterlar hem yıldırım ve hem de iç aşırı gerilim darbelerine açık durumdadır. Parafudrlu satılan inverterlar ise C sınıfı koruma yaparlar yani yıldırım darbelerine karşı koruma yapmazlar. ıldırımın elektriksel etkilerinden korunmak amacıyla DC ve AC ag parafudr mutlaka güneş enerjisi santrallerinde kullanılmalıdır. Paratoner kullanan birçok uygulama firması parafudr kullanmayarak darbeyi tesise çekmekte ve inverter başta olmak üzere diğer sistemleri koruma altına almamaktadır. Parafudr seçiminde de yıldırım ve şebeke darbelerine karşı koruma sağlamak için mutlaka B+C sınıfı (Tip 2) ürün kullanımı gerekmektedir.