Faraday Kafesi
24 Mart 2015Nisan ve Mayıs Ayı Seminer Programımız
28 Mart 2015Aşırı Gerilim Koruma
Yıldırımdan korunma uygulaması ve topraklaması
Enerji santrali kurulumları, üretim tesisleri, solar sistemler, rüzgar santralleri, alışveriş merkezleri gibi milyonlarca liralık yatırımlar yetersiz aşırı gerilim koruma sonucu nanosaniyeler içerisinde büyük hasarlarla karşılaşabilmektedirler. Başta yıldırım olmak üzere ani aşırı gerilim darbeleri hayatımızın birebir içerisindedir. Birçok nedensiz arıza yangın, sistem durmaları ani aşırı gerilim kaynaklıdır. Yıldırım darbesi bu darbelerin en güçlü olanıdır. Fakat anahtarlama elemanları darbeleri, harmonikler, kuplaj etkileri diğer darbe türlerini oluşturmaktadır. Yapılan istatistikler sonucunda ani aşırı gerilim darbeleri cihaz ve sistem arızalarının %80 ini oluşturmaktadır. Özellikle otomasyon ve kontrol sistemleri, Scada ve PLCler, kamera sistemleri, telekomünikasyon sistemleri, solar sistem elemanları bu darbeler sonucunda devre dışı kalmakta ve kart yanmalarına neden olmaktadır.
Bunun yanında elektrik kontağından çıkan ve %90 oranında yangın nedeni kabul edilen bu açıklamanın kaynağı da ani aşırı gerilim darbeleridir. Yıldırım darbesi 200 ka maksimum tepe değeri ile bu darbelerin en güçlü olanıdır. Fakat 5 ka lik bir darbe de tüm sistemleri devre dışı bırakabilir. Aşırı gerilim koruma ürünleri bu noktada oldukça önem arz etmektedir. Yıldırım darbesi diğer darbe türlerine göre daha yavaş fakat daha güçlüdür. Yıldırım darbesi 10/350ms eğrisinde 100 nanosaniye gibi bir sürede sistemlere yönelmektedir. Şebeke darbeleri ise 8/20 ms eğrisinde ortalama 25 nanosaniye gibi bir sürede sistemlere yönelmektedir. Bu nedenle aşırı gerilim koruma ürünleri seçerken ürün karakteristiğine dikkat etmek zorundayız. Yaklaşık 3500 çeşit aşırı gerilim koruma ürünü bulunmaktadır. Bu ürünler ana pano, tali pano ve hassas sistemleri korumak üzere sınıflandırılmakta; gerilim ve koruma seviyelerine göre aşırı gerilimden korunma ürünleri çeşitlere ayrılmaktadır.
Aşırı Gerilim Koruma Nasıl Gerçekleşir?
Özellikle data hatları ve düşük gerilim seviyesinde çalışan sistemlerin korunması için uzman bir mühendis tarafından keşif yapılması ve sisteme uygun ürün seçilmesi oldukça önemlidir. Eğer doğru ürün seçilmezse ve kademeli koruma yapılmazsa gelen bir yıldırım darbesi tüm sisteme zarar vermeye devam edecektir. Bu nedenle aşırı gerilim koruma ürünleri B sınıfı parafurlar,C sınıfı parafudrlar ,B+C sınıfı parafudrlar, D sınıfı parafudrlar şeklinde temel sınıflara ayrılmakta bu ürünlerde kendi içerisinde DC-AC aşırı gerilim koruma ürünleri bu kategoride kendi içerisinde 5,12,24,48,60,75,120,230,…1000V Uc değerlerine göre çeşitlenmektedir.
Ayrıca sistem toprak hattı yapısına göre TT, TNC, TNS gibi montaj şekillerine göre ürünler sıralanmaktadır. Sistem özelliğine göre monofaze,trifaze, 2 kutuplu, 5 kutuplu ürünler ürün gamlarında yer almaktadır. Özetle sistemin bir doktor gibi teşhisini koyup yıldırıma ve aşırı gerilime karşı korunmada doğru alçak gerilim parafudurunu seçmemiz gerekmektedir. Ürün seçimi kadar aşırı gerilim korumaların uygulaması da önemlidir. Kablo kesitleri, paralel ve seri bağlantı, sigorta kullanımı hepsi sistemin yıldırımda karşı koruması için oldukça önem arz etmektedir. Bu nedenle konusunda uzman ve ürünleri tanıyan bir ekip tarafından uygulama yapılması aşırı gerilim koruma ve yıldırım koruma ürünleri oldukça önemlidir.
PV Santraller Aşırı Gerilim Koruma
Örnek olarak solar sistemlerin yıldırımdan korunması oldukça önemli bir konudur. Bu sistemlerde AC, DC ve data hat korumaları gerçekleştirilmektedir. Bu sistemin toplam gerilimi, inverter tipi, toprak değeri aşırı gerilim koruma seçimi için oldukça önemlidir. Eğer aşırı gerilim koruma ürünlerini doğru seçemez ve uygulayamazsak tüm sistem devre dışı kalır. Bu noktada her zaman üzerinde durduğumuz dörtlü korumayı atlayamayız. Aşırı gerilim koruma ürünleri sistemleri elektriksel açıdan korurken, dış yıldırımlık sistemleri yakalama uçları ve paratoner sistemleri tesisi fiziksel darbelere karşı korumaktadır.
Ayrıca eşpotansiyel ve topraklama sistemi de oldukça önem arz etmektedir.Bu nedenle yıldırımdan korunma mühendisliği kapsamında tesise geniş bir bakış açısı ile bakmak, ölçüm –kontrol ve projelendirme ile en doğru sonuca ulaşmak gerekmektedir. Yıldırımdan Korunma Merkezi olarak bu konuda keşif,projelendirme,ürün seçimi ve tasarımı,uygulama konularında uzman mühendis ve uygulama kadromuzla hizmet vermekteyiz. AG parafudr ve aşırı gerilim koruma ürünlerinin seçimi ve uygulaması noktasında her zaman bizlerle iletişime geçebilirsiniz.