AKIM KORUMALI PRİZLER YILDIRIMA KARŞI KORUMAZ

Ülkemizde özellikle elektronik eşya satan kurumsal marketlerde yıldırıma karşı akım korumalı priz adı altında priz tipi parafudrlar satılmaktadır. Satışı yapılan pahalı cihazlarınızın yıldırım sonucu hasar görmesin denilerek bu ürünlerin çok yüksek fiyatlardan son kullanıcıya satıldığını gördük. Ve son kullanıcıda bu ürünleri kullanarak sistemlerin yıldırım ve güçlü ani aşırı gerilim darbelerine karşı televizyonunu, buzdolabını koruduğunu sanıyor. İşe teknik açıdan yaklaştığımızda satanında alanında konuya hakim olmamasından kaynaklı bir yanlış sektörde hızla yayılıyor bu yazımızda akım korumalı prizlerin yıldırım darbelerine ve güçlü darbelere karşı koruma yapmadığını ve kendi kendimizi kandırdığımızı olası bir sorunda da ciddi hasarlar oluştuğunu anlatmak istedik.

IEC 62305 standartı ve Yıldırımdan Korunma yönetmeliği uyarınca elektriksel sistemlerimizi yıldırım ve ani aşırı gerilim darbelerine karşı korumak için AG Parafudr ürünlerini kullanmamız gerekmektedir. İç Tesisat yönetmeliği madde 43 kapsamında da bu kullanım zorunludur. Burada kurulması gereken sistem kademeli koruma olmakla beraber Ana giriş panolarında Tip 1+2; Tali panolarda Tip 2; Cihaz önlerinde Tip 3; ayrıca modem, uydu hattı, Ethernet ve Telekom hatlarında Tip 3 parafudrlar kullanılmalıdır. Burada kullandığınız akım korumalı priz adı altında satılan ürünler Tip 3 kategorisinde olan hassas koruma ürünleridir. Ve yıldırım darbesine karşı koruma sağlayan ürünler değildir.

Bir ürünün yıldırım darbesinde koruma yapabilmesi için 10/350ms eğrisinde test edilmiş olması gerekmektedir; Şebeke darbesi, harmonik ve ani gerilim piklerine karşı koruma yapan ürünlerde 8/20ms eğrisinde test edilmektedir. Burada bahsedilen akım korumalı prizler 8/20ms eğrisinde en fazla birkaç kiloamper piki sönümlemekle yetkin basit varistör içeren ürünlerdir. Yani kullanıcının beklediği gibi 100ka lik bir yıldırım darbesi geldiğinde ya da 10ka i aşan bir şebeke darbesi geldiğinde sistemi koruyan ürünler değildir. Daha da açıklarsak bu ürünler 1kiloamper yıldırım darbesinde dahi koruma yapamazlar çünkü bu özellikleri bulunmamaktadır. Ancak birçok televizyon ve beyaz eşya satımından sonra  yıldırım korumalı priz şeklinde satılmakta bu şekilde kullanıcıyı yanlış yönlendiren bilgilendirme yapılmaktadır.

Sistemlerinizim yıldırımdan korunmasını istiyorsanız örneğin Televizyonu ele alalım; Öncelikle ana giriş panonuzda Tip 1+2 yada Tip 1+2+3 koruma sağlayan faz başı Iimp değeri 25ka den az olmamak kaydıyla yıldırım korumalı bir ürün kullanılması gerekmektedir. Ana trafo AG Çıkışı, Generatör ve Ups çıkışlarına paralel olarak bu ürünler kullanılmalıdır. Raycap Protec T1HS Tip 1+2 ve Raycap Probloc Tip 1+2 100ka korumalı ürünler bu noktalar için ideal ürünlerdir. Dış yıldırımdan korunma sistemimiz izoleli iniyor ise kat panolarında Tip 2 yada Tip 2+3 40ka korumalı parafudr kullanılmalıdır. Daire girişinde de bu ürünün kullanımı doğrudur. Raycap Protec C 160/320 Tip 2 40ka kodlu ürünü bu nokta kullanım için idealdir. Bu 2 ana korumayı yaptıktan sonra olası kılcal pikler için Tip 3 Akım korumalı prizler sistemde kullanılabilir. Yani daha önceki panolarda korumanız yok ise sadece takılan akım korumalı priz ile yıldırıma karşı sisteminizi korumanız olası değildir.

Yıldırım sadece enerjiden sisteme girmez; Uydu hatlarıda yıldırımı taşıyan hatlardır ve birçok yapıda uydu hatlarından gelen darbe televizyonlara zarar verir bu noktada Uydu hattı koaksiyel koruması yapılmalıdır. Raydat TV75 serisi bu konuda önerdiğimiz üründür. Ek olarak televizyona internet hattı giriyorsa RJ11 hat koruması yapmanız gerekmektedir.

Özet olarak her konuda olduğu gibi tüketicinin yanlış bilgilendirmesi sonucu ticari gelir elde ederken sistemler korunmadığı için ciddi ekonomik zararlar oluşmaktadır. Yıldırımdan korunma sistemi doğru ürünlerin mühendislik tasarımı sonucunda oluşur.Bazı ürünlerde olduğu gibi bu box’ı tak her şeye karşı sistemini koru şeklinde olmaz. IEC normlarına uygun olarak dizayn yapılması lazımdır. Çünkü ülkemizde küresel ısınmaya paralel olarak yılda 1 Milyon adet yıldırım düşmektedir!

Yılkomer olarak uyarımız öncelikle pano tipi AG Parafudr ürünlerinizi bina ve sitenizde konumlandırmanızdır. Bu konuda keşif, ürün seçimi ve uygulama için Yılkomer’e ücretsiz keşif başvurusunda bulunabilirsiniz.

KEŞİF BAŞVURU FORMU